Parikan yaiku tetembungan utawa unen-unen kag nduweni pathokan utawa paugeran ajeg. Tembunge liya parikan iku rerangkening tembung kang awewaton gunggungin wanda, runtuting swara (vokal), lan nganggo pathokan pambuka sarta tundhone isi dadi bakuning karep (maksud). Ing piwulang Basa Indonesia diarani pantun. Umpamane :
1. Cacahe wanda ukara sepisan
, kudu padha karo ukara kapindho.
2. Ukara kang ngarep mung
kanggo bebuka, dene ukara sabanjure minangka isi (wose)
3. Tibaning swara ukara
sepisan, kudu padha karo ukara kapindho.
4. Parikan biasane kedadeyan
saka rong gatra, nanging uga bisa patang gatra
5. Bisa kedadeyan saka patang
wanda saben sagatra lan uga bisa kedadeyan saka wolung wanda saben sagatra.
TULADHA :
No
|
Tuladha
|
Sumber
|
1
|
iwak pitik dhadha menthok
|
Wonosari.com
|
lungguh dingklik ndondomi katho
|
||
2
|
Bir
temulawak
|
Wonosari.com
|
Yen
dipikir ngrusakne awak
|
||
3
|
Gatot
koco mangan gombong
|
Wonosari.com
|
he
konco ojo mung ndomblong
|
||
4
|
Sego
tanak lawuhe paru
|
Wonosari.com
|
bareng
penak lali turu
|
||
5
|
Ana
brambang sasèn lima,
|
Wikipedia.com
|
Berjuang
labuh negara
|
||
6
|
Manuk
emprit nucuk pari,..
|
Wikipedia.com
|
Dadi
murid sing taberi
|
||
7
|
Jambu
apa jeruk,
|
Wikipedia.com
|
Aku
mèlu apa éntuk
|
||
8
|
Manuk
kutut, manggung ngganter.
|
Wikipedia.com
|
Yèn
ra nurut, bisa keblinger
|
||
9
|
Manuk
emprit, ménclok godhong tebu.
|
Wikipedia.com
|
Dadi
murid, sing sregep sinau.
|
||
10
|
Jemèk-jemèk
gula jawa,
|
Wikipedia.com
|
Aja
sok ngenyèk karo kanca
|
||
11
|
Kutha
Kendhal Kaliwungu,
|
Wikipedia.com
|
Ajar
kenal karo aku
|
||
12
|
Wédang
bubuk, gula jawa.
|
Wikipedia.com
|
Yèn
kepethuk ati lega.
|
||
13
|
Wajik
klêthik gulå abang.
|
Ki Demang
|
Aja
suthík, yèn tumandang
|
||
14
|
Gódhóng
kêcipír, mrambat kawat.
|
Ki Demang
|
Najan
ora mampír, nangíng liwat.
|
||
15
|
Kêmbang
jagung, dipêthik Cina.
|
Ki Demang
|
Barang
wis kadhúng dikapaknå.
|
||
16
|
Manuk
êmprít, ménclóok gódhóng têbu.
|
Ki Demang
|
Dadi
murid, sing srêgêp sinau.
|
||
17
|
Manúk
kutút, manggúng nggantêr.
|
Ki Demang
|
Yèn
ra nurút, bisa kêblingêr.
|
||
18
|
Yèn
kêmbang kêmbangé kacang, dudu kêmbange púspa nyidrå.
|
Ki Demang
|
Sih
cilík dikudang-kudang, barêng gêdhe gawe rekåsa.
|
||
19
|
Yèn
kêmbang kêmbangé lamtårå, dudu kêmbang wora-wari.
|
Ki Demang
|
Mumpúng
sirå isih mudhå, sing tabêri ngati-ati
|
||
20
|
Esuk
nyulIng sore nyulíng, sulingé arèk Suråbåyå.
|
Ki Demang
|
Esuk
elíng sore elíng, síng diélíng ora rumångså.
|
||
21
|
Ésúk
nêmbang soré nêmbang, têmbangané asmårådånå.
|
Ki Demang
|
Esuk
ngadhang soré ngadhang, síng diadhang ra tekå-tekå
|
||
22
|
Lunga
ngarit nang kulon kali
sangua
senik wadhahé sega
Dadi
murid kudu ngulina
tumindak
becik laku utama
|
Wikipedia.com
|
23
|
Tuku
jarit nang Pasar Turi
murah
regané maremaké ati
Dadi
murid kudu ngajèni
marang
guru aja sok wani
|
Wikipedia.com
|
24
|
Lunga
Bengkulu tuku perkutut
sing
ngati-ati dalané gawat
Dhawuhé
guru kudu diturut
supaya
ngèlmuné bisa manfaat
|
Wikipedia.com
|
25
|
Ungsum
tikus kudu diracun
cara
gropyokan kudu disengkut
Karo
kancané kudu sing rukun
aja
tukaran drengki lan kasud (main)
|
Wikipedia.com
|
26
|
Abang-abang
gendéra Landa,
ana
sing ijo kok milih putih
Baujang
manèh ora ngluyura,
sing
duwé bojo ra tau mulih
|
Wikipedia.com
|
27
|
Bibi
Surip tuku klobot,
pethuk
encik tawa roti
Uwong
urip pancèn abot,
mula
becik ngati-ati
|
Wikipedia.com
|
28
|
Ésuk
nakir, soré nakir,
sing
ditakir godhong plasa
Ésuk
mikir soré mikir,
Sing
dipikir ora rumangsa
|
Wikipedia.com
|
29
|
Yèn
kembang kembangé kacang,
dudu
kembange puspa nyidra.
Sih
cilik dikudang-kudang,
bareng
gedhe gawe rekåsa.
|
Wikipedia.com
|
30
|
Ésuk
nyuling sore nyuling,
sulingé
arèk Surabaya.
Ésuk
eling sore eling,
sing
diéling ora rumangsa.
|
Wikipedia.com
|
31
|
Awan-awan
aja keluyuran,
ana
pak mantri numpak sekuter.
Kapan-kapan
aku keturutan,
duwe
kanca sinauné pinter
|
Wikipedia.com
|
32
|
Ésuk
nembang soré nembang,
tembangané
asmaradana.
Ésuk
ngadhang soré ngadhang,
sing
diadhang ra teka-teka
|
Wikipedia.com
|
33
|
Ali-ali
ilang matane,
Gantenana matane akik, Aja lali karo wong tuwane, Ngailingana ri kalane sih cilik. |
Blog Rosyad
|
34
|
Suwe
ora jamu
jamu godong kluwih., suwe ora ketemu ketemu isan neng ngadiluwih |
Blog Rosyad
|
35
|
Bibi
surip tuku klobot,
Pethuk
encik tawa roti
Uwong
urip pancen abot,
Mula
becik ngati-ati.
|
Modul B. Jawa
|
36
|
Jangan
kacang jangan kara,
Kaduk
uyah kurang gula.
Piwelingku
mrimg pra mudha,
Aja
wedi ing rekasa.
|
Modul B. Jawa
|
37
|
Ndelok
manten
Ning
Omahe Mumun
Cekap
semanten
Lan
matur nuwun
|
Aakkuucintaindonesia.blogspot.com
|
38
|
Tuku
clurid
Menyang
nggone septi
Dadi
murid
Kudu
ngabekti
|
Aakkuucintaindonesia.blogspot.com
|
39
|
Sapi
manak
Menyang
omahe heri
Dadi
anak
Kudu
taberi
|
Aakkuucintaindonesia.blogspot.com
|
40
|
Kebo
manak
Mangan
dami
Dadi
anak
Kudu
ngajeni
|
Aakkuucintaindonesa.blogspot.com
|
41
|
Tuku
pit
Etuk
emas
Yen
ngepit
Alon
wae mas
|
Aakkuucintaindonesia.blogspot.com
|
42
|
Tuku
wadah iwak teri
Dadi
bocah Ojo seneng ngapusi
|
Aakkuucintaindonesia.blogspot.com
|
43
|
Wajik
klethik, gula jawa
Kalah
dhisik, ora papa.
|
Modul B. Jawa
|
44
|
Ngasah
arit, nganti landhep.
Dadi
murid, kudu sregep.
|
Modul B. Jawa
|
45
|
Tawon
madu ngisep sekar
Golek
ngelmu kudu sabar
|
Kawruh basa jawa
|
46
|
Wedhang
kopi gula jawa
Aja
lali karo kanca
|
Kawruh basa jawa
|
47
|
Kembang
mlathi, ganda arum warni peni,mlathi
Watak
putrid, kudu gemi lan nastiti
|
Kawruh basa jawa
|
48
|
Tawon
madu, ngisep sari kembang jambu
Aja
nesu, yen dituduhke luputmu
|
Kawruh basa jawa
|
49
|
Rujak
wuni, rujake wong wetan kali
Sing
taberi, ja ketungkul nonton tivi
|
Kawruh basa jawa
|
50
|
Kembang
salak sumebar tengahing bulak
Aja
anggak, luwih becik sumanak
|
Kawruh basa jawa
|
51
|
Kembang
jambu sedhompol mekroke telu
Timbang
nesu, ayo kanca mesem ngguyu
|
Kawruh basa jawa
|
52
|
Kayu
urip ora ngepang
Iji-ijo
godhong jati
Uwong
urip ora gampang
Mula
padha ngati-ati
|
Kawruh basa jawa
|
53
|
Bengi-bengi
aja adus
Mundhak
diwedeni medi
Aku
muji kabeh lulus
Bisa
klebu neng perguruan tinggi
|
Kawruh basa jawa
|
54
|
Tuku
ragi
Menyang
sekar pace
Parikan
iki mugi-mugi
Kathah
manfaate
|
-
|
55
|
Tuku
oleh-oleh
Menyang
rantau
Muga-muga
kabeh
Tambah
sregep sinau
|
-
|
Tidak ada komentar:
Posting Komentar